Klasyfikacja uczniów ze SPE

Klasyfikacja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi:

 Specjalne potrzeby edukacyjne wynikają z trudności, z jakimi dziecko mierzy się w różnych aspektach edukacyjnych oraz  na różnych etapach swojego życia.

Specjalne potrzeby edukacyjne mogą wynikać między innymi  z niepełnosprawności ucznia lub trwającą u niego chorobą przewlekłą, mającą wpływ na tworzenie barier w funkcjonowaniu ucznia w życiu szkoły/ klasy. Ważne jest ujęcie prawne diagnozowania specjalnych potrzeb edukacyjnych. Uczeń ze SPE to uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ale również uczeń przejawiający specyficzne trudnościami w uczeniu się, uczeń zdolny oraz każdy uczeń, u  którego stwierdzamy deficyty kompetencji komunikacyjnych i zaburzenia sprawności językowych.

Nie można również pominąć w tej klasyfikacji uczniów , których problemy wynikają z niedostosowania społecznego lub zagrożenia niedostosowaniem społecznym. Największą uwagą oraz wsparciem należy objąć dzieci i młodzież którzy w różny sposób doświadczyli sytuacji traumatycznych, kryzysowych oraz uczniów cierpiących z powodu deficytów środowiskowych lub zaniedbań ze strony opiekunów.

Od niedawna prawo wyłania również z klasyfikacji specjalnych potrzeb edukacyjnych – zaburzenia zachowania i emocji. Z tej kategorii wyróżniamy  dodatkowo szczególne uzdolnienia, które są traktowane jako charakterystyczne i bardzo duże wyzwanie dydaktyczne.

Wspomniana grupa uczniów jest niezwykle ważna w kwestii odpowiedniego podejścia do motywacji i uzdolnień. Nauczyciel nie powinien skupiać się wyłącznie na uczniach potrzebujących pomocy w niwelowaniu niepowodzeń szkolnych, ale również na uczniach, którzy przejawiają szczególne uzdolnienia- aby wzmacniać ich potencjał.

Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to każdy uczeń, który potrzebuje od nauczyciela większej uwagi i zaangażowania. Czasami można spotkać się z błędną interpretacją, że specjalne potrzeby edukacyjne to niepełnosprawność. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że nie tylko uczniowie niepełnosprawni wymagają szczególnej uwagi specjalisty, pedagoga czy psychologa pracującego w placówce. Ta potrzeba jest zarezerwowana dla wszystkich uczniów ze SPE , które są zdiagnozowane przez nauczycieli i wychowawców. Nie każdy uczeń  objęty pomocą psychologiczno- pedagogiczną ze względu na zdiagnozowanie specjalnych potrzeb edukacyjnych podsiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Zaznaczając ten fakt, należy wspomnieć, którzy uczniowie zgodnie z prawem mogą posiadać orzeczenie:
Uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego-

•  z niepełnosprawnością:
• niesłyszących;
• słabo słyszących;
• niewidomych;
• słabowidzących;
• z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
• z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim;
• z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym;
• z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
• z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
•  zagrożeni niedostosowaniem społecznym i niedostosowani społecznie.

Uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania:

• Uczniowie którym stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do placówki

Uczniowie bez orzeczeń:

• szczególnie zdolni,
• z chorobą przewlekłą,
• w sytuacji niepowodzeń edukacyjnych,
• zaniedbań środowiskowych,
• adaptacji w nowym środowisku.
• w sytuacji kryzysowej, traumatycznej.

Wszyscy wspomniani uczniowie potrzebują dostosowanego, zindywidualizowanego i pozwalającego im w pełni rozwijać swój potencjał podejścia edukacyjno- wychowawczego.  Najistotniejszą rolę odgrywa tu sprawna i trafna diagnoza ich potrzeb. Każdy z uczniów ma potencjał, mocne strony,  które należy odkryć-każdy nauczyciel i specjalista pracujący z dzieckiem powinien starać się je wydobyć i wykorzystać, tak aby poprawić funkcjonowanie ucznia w życiu szkoły i klasy. Bardzo istotny wpływ na te działania ma współpraca kadry i opiekunów ucznia w obrębie szkoły.  

Wspominając o uczniach z SPE nie można pominąć bardzo szerokiej grupy uczniów ze  specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Przejawiają się one w różnych formach szkolnej aktywności, często w jednej, a częściej w wielu z nich. Mogą to być trudności związane z mową, czytaniem, pisaniem, rozumowaniem, koncentracją, umiejętnością logicznego myślenia, matematyką i innymi.

Poszczególni uczniowie mogą mieć specyficzne trudności w uczeniu się o charakterze globalnym, co oznacza, że wkraczają one w większość obszarów funkcjonowania ucznia .

Pamiętajmy, że każdy uczeń niezależnie od zdiagnozowanych potrzeb i ich klasyfikacji potrzebuje wsparcia i uwagi. Tylko systematyczna praca, zaangażowanie oraz podejście pełne empatii może dawać oczekiwane efekty z zakresu pomocy psychologiczno- pedagogicznej.

Źródła: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

Autor: Angelika Perdek-Chabinowska