Podstawa prawna:
- Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.) – art. 32 ust. 5 i 6.
Przewozy transportem gminnym są realizowane w związku z obowiązkiem gminy dowożenia uczniów do szkół, a w konsekwencji z mocy prawa uczeń ma prawo z tych przewozów korzystać. Regulamin przewozu uczniów transportem gminnym nie może więc zawierać ograniczeń związanych z dostępem do tego przewozu.
Gmina ma obowiązek zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. Prawo to wynika z ustawy, a akt o charakterze podustawowym, np. regulamin przewozu nie może tego prawa ograniczać. Skoro przewozy te są realizowane w związku z obowiązkiem gminy dowożenia uczniów do szkół, to z mocy prawa uczeń ma prawo z tych przewozów korzystać.
Jeśli więc dowóz dziecka odbywa się w związku z realizacją obowiązku gminy wynikającego z ustawy, to nie można w regulaminie transportu dzieci wprowadzić zapis umożliwiający odmowę tego transportu, jeśli dziecko stanowi zagrożenie dla siebie lub innych. Wobec wszystkich dzieci – uprawnionych z mocy ustawy do objęcia ich dowozem do szkoły, obowiązek ten należy spełnić.
Jeśli podczas przewozu jeden opiekun nie radzi sobie z opieką nad dowożonymi dziećmi należy rozważyć zatrudnienie do opieki drugiego opiekuna albo należy zaproponować rodzicom tego dziecka, by to oni dowozili dziecko, a gmina dokona zwrotu kosztów dowozu tego dziecka. Wobec dziecka szkoła może również prowadzić szeroko rozumiane działania wychowawcze, udzielać dziecku pomocy psychologicznej, itp., współpracować z rodziną dziecka w celu poprawy zachowania dziecka w szkole, ale i także podczas dowozu dziecka do i ze szkoły.
Regulamin przewozu uczniów realizowanego w związku z ustawowym obowiązkiem gminy dowożenia uczniów do/ze szkoły nie może przewidywać kar w postaci odmowy dowożenia dziecka ze względu na jego zachowanie podczas transportu.
Transport dzieci do szkół jest specyficzną formą przewozu osób. Oznacza niepubliczny przewóz regularny określanej grupy osób uprawnionych do korzystania z przewozu. Należą do niej uczniowie i opiekun, który czuwa nad bezpieczeństwem dzieci w trakcie dojazdu do szkoły. Z korzystania z autobusu szkolnego wyłączone są inne osoby. Dowożenie uczniów do szkół to przewozy dedykowane i zamknięte dla innych pasażerów. Przewoźnik, z którym gmina podpisuje umowę zobowiązany jest do zapewnienia uczniom odpowiadających rodzajowi transportu warunków bezpieczeństwa i higieny oraz takich wygód, jakie ze względu na rodzaj transportu są niezbędne.
