Co edukacyjnie piszczy w trawie?

Dynamiczny rozwój mediów społecznościowych to niejako uwolnienie rynku informacji – każdy może być blogerem, komentatorem, twórcą informacji. Liczba polubieni, udostępnień, decyduje oraz częściej o tym czy informacja odbierana jest jako prawdziwa, wiarygodna, aktualna, rzetelna, powołująca się na wiarygodne źródła.

Jakość informacji spada wraz ze wzrostem liczby informacji. Szum informacyjny i towarzyszące temu poczucie zagubienia i pewności treści, wywołują dwie skrajne postawy: bezwiednej akceptacji wszelkich informacji lub izolacji od świata mediów. Jako skrajności nie prowadzą do niczego konstruktywnego.

Antidotum na ten stan jest rozwijanie krytycznego myślenia i poznanie mechanizmów jakimi rządzi się wirtualny świat.

Zasada nr 1. Weryfikujmy informację, nie opierajmy własnych poglądów o informację płynące tylko z jednego lub ze zbliżonych do siebie źródeł (opiniotwórczych).

Zasada nr 2. Wychodźmy ze strefy komfortu informacyjnego, jaki zapewnia nam komora echa.

Zasada nr 3. Dbajmy o prywatność, co znacznie utrudni pozycjonowanie nas w oparciu o decyzje np. konsumenckich, „like” czy hasła w wyszukiwarce.

Zasada nr 4. Zrozum mechanizmy algorytmu mikrotargetowania, look alike i clickbait – nasze decyzje są towarem.

Zasada nr 5. Ciesz się wolnością w sieci dbając o podstawowe zasady bezpieczeństwa, nie przekazuj informacji niezweryfikowanej, zamkniesz łańcuch dezinformacji.

Zasada nr 6. Uważaj z kim polemizujesz, komentując spotkasz Kowalskiego, Bot’a lub Troll’a

Słowniczek:

Bot – zautomatyzowane konto naśladujące interakcje prawdziwych użytkowników. Może być wykorzystywane do forsowania pewnych poglądów i wprowadzania w błąd.

 Troll – prawdziwy użytkownik działający w sieci, występujący często pod fałszywym imieniem. Publikuje emocjonalne treści i komentarze powodujące podziały i wywołujące kontrowersje.

Clickbait – przynęta,  nagłówek artykułu, tytułu filmu itp. którego zadaniem jest zmylić, wprowadzić w błąd użytkownika i sprowokować kliknięcie by poczytać dalej. Kliknięcie to realny pieniądz dla twórcy news’a.

Fake news – fałszywa, często sensacyjna wiadomość, rozpowszechniana pod postacią przekazu informacyjnego, często uzbrojona w nagłówek Clickbait.

Konstrukcja Fake news:

• sensacyjny nagłówek, miniatura filmu wideo, zdjęcia;
• emocje (np. skandal, szok, koszmar), język zawierający dużo przymiotników, proste słownictwo;
• brak autora informacji lub źródła albo niewiarygodne źródło,
• Informacje mało konkretne (brak szczegółów dotyczących miejsca, czasu, , tła wydarzenia, kontekstu) lub informacje podane przez anonimowych rozmówców ale z określeniem funkcji lub roli społecznej;
• wykrzykniki, drukowane litery, dziwne formatowanie tekstu (sugeruje maszynowe tworzenie informacji), błędy ortograficzne itp.

Deepfake – fałszywe treści stworzone przy wykorzystaniu technologii uczenia maszynowego, która pozwala na wygenerowanie modelu twarzy dowolnie wybranej osoby i podłożenie słów, których ta nigdy nie wypowiedziała prowadzi, a celem jest tylko zwęszenie odwiedzin na stronie, a tym samym przychodów z reklam.

Prywatność – sfera życia człowieka, w którą nie należy wkraczać bez pozwolenia. Prywatność jest chroniona przez prawo (m.in. przez Konstytucję RP i akty prawa międzynarodowego).

Ciasteczka (ang. cookie) – małe pliki tekstowe zapisywane na dysku użytkownika podczas korzystania ze stron WWW, które zapamiętują określone informacje o ustawieniach przeglądarki (np. wybrany język strony WWW, dane logowania) lub przesyłają pewne informacje z powrotem na serwery danej strony (np. ustawienia zabezpieczeń lub produkty w koszyku w sklepie internetowym).

Cyfrowy ślad – informacje na temat aktywności konkretnych osób w sieci, magazynowane na serwerach dostawców Internetu i właścicieli stron. Tworzą go m.in. zdjęcia, informacje o kupionych produktach, nick, wpisy na blogach, ale również dane, które zostawiamy w sieci mimowolnie, np. adres IP czy informacja o systemie operacyjnym, geolokalizacja, model telefonu, dane operatora.

Profilowanie – oparty na określonych algorytmach mechanizm, który służy kategoryzowaniu ludzi według ich cech, zachowań, preferencji. Jest stosowany m.in. w marketingu internetowym w celu prezentowania reklam dopasowanych jak najściślej do potrzeb określonych użytkowniczek i użytkowników sieci, w branży bankowej i ubezpieczeniowej w celu oceny klienta, a także przez państwo w celu zwiększenia bezpieczeństwa.

Bańka filtrująca (ang. filter bubble) – sytuacja, w której na skutek działania określonego algorytmu osoba korzystająca z sieci otrzymuje wyselekcjonowane informacje, dobrane na podstawie informacji dostępnych na jej temat, takich jak lokalizacja czy historia wyszukiwania.

Komora Echa – zjawisko znane od czasu wynalezienia druku, w ostatnich latach rozwoju Internetu zjawisko nabrało znaczenia szczególnie w radykalizowaniu poglądów. Najprościej opisujemy to mówić, ze czytając informacje popierające dane pogląd, nie otrzymasz informacji nt. przeciwnych przekonań. Prostym odpowiedniki jest kółko wzajemnej adoracji, tylko skala w Internecie stała się zdecydowanie większa. A zagrożenie ograniczenia dostępu do rzetelnej informacji pokazującej różne punktu widzenia bardzo realne. What is an Echo Chamber? – YouTube

Polecam:

Sprawdzanie informacji w Internecie i weryfikowanie ich rzetelności to niezbędna umiejętność, żeby być świadomym, krytycznym i niepodatnym na manipulacje czytelnikiem. Jak się do tego zabrać? Jakich technik używać, aby przeanalizować poszczególne elementy newsa i potwierdzić jego zgodność z prawdą?

https://kursy.demagog.org.pl/12-narzedzi-do-weryfikacji-informacji/

Opracowała: Aneta Pierzchała-Tolak

Project manager’ka ratująca projekty przed zatonięciem, szkoleniowiec dzieląca się wiedzą nt. bezpieczeństwa w sieci, profilowania, fake news oraz myślenia krytycznego, dostępności i standardu WCAG 2.0, prawa do informacji; kreatorka notatek wizualnych, pasjonatka innowacji w edukacji z wykorzystaniem modeli 3D, VR i AR. Doskonała organizatorka, sieciująca ludzi i przedsięwzięcia.