Od 1 września 2022 r. będą nadawane tylko dwa stopnie awansu zawodowego – nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany. Uzyskanie stopnia nauczyciela mianowanego będzie możliwe po 3 latach i 9 miesiącach (a w przypadku nauczyciela posiadającego stopień naukowy 2 latach i 9 miesiącach) pracy w szkole. Uzyskanie stopnia nauczyciela dyplomowanego będzie zaś możliwe po przepracowaniu w szkole co najmniej 5 lat i 9 miesięcy (4 lat i 9 miesięcy w przypadku nauczyciela posiadającego stopień naukowy) od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego.
Zgodnie z zapowiedziami, łączny czas trwania całej ścieżki awansu zawodowego nauczycieli (od podjęcia pracy w szkole do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego) nie ulegnie zmianie. Nauczyciele, którzy do dnia 31 sierpnia 2022 r. pozostaną nauczycielami stażystami lub uzyskają stopień nauczyciela kontraktowego mogą liczyć na przepisy przejściowe, które pomogą im w uproszczony sposób zdobyć stopień nauczyciela mianowanego na nowych zasadach. Szczegóły w dalszej części artykułu.
Zamiast stażu na mianowanego, przygotowanie do zawodu nauczyciela
Pierwszy okres pracy w szkole ma być okresem odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela. W tym okresie nauczyciela będzie wspierał mentor, którego wyznaczy dyrektor szkoły spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych. Tak, jak obecnie opiekunem stażu, mentorem nie będzie mógł być nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze, z wyjątkiem przedszkoli, szkół i placówek, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1a i 2 ustawy – Karta Nauczyciela, oraz szkół artystycznych. W tych placówkach mentorem będzie mógł być również nauczyciel mianowany lub dyplomowany zajmujący stanowisko kierownicze. Zadaniem mentora będzie udzielanie pomocy nauczycielowi odbywającemu przygotowanie do zawodu nauczyciela.
Skrócenie okresu przygotowania do zawodu nauczyciela
Co do zasady okres przygotowania do zawodu nauczyciela ma trwać 3 lata i 9 miesięcy. Za zgodą dyrektora szkoły nauczyciel, który:
- przed nawiązaniem stosunku pracy w szkole był nauczycielem akademickim i legitymował się co najmniej trzyletnim okresem pracy w uczelni
oraz - w dniu nawiązania po raz pierwszy stosunku pracy w szkole posiadał co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy,
będzie mógł odbyć przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze skróconym do 2 lat i 9 miesięcy.
Szczególne rozwiązania dotyczące okresu przygotowania do zawodu nauczyciela przewidziane są także dla nauczycieli, którym nie uda się uzyskać stopnia nauczyciela mianowanego na dotychczasowych zasadach do 31 sierpnia 2027 r.. Więcej na ten temat przeczytasz w dalszej części artykułu.
Obowiązkowe przeprowadzenie zajęć w okresie przygotowania do zawodu
W drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciel będzie obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze co najmniej 1 godziny, w obecności:
1) dyrektora szkoły;
2) mentora;
3) doradcy metodycznego albo nauczyciela konsultanta albo przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny albo nauczyciela dyplomowanego, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, z tej samej lub innej szkoły.
Obowiązkowa ocena pracy przed dopuszczeniem do komisji na mianowanego
W ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela nauczyciel będzie obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły, w skład której wejdą:
1) dyrektor szkoły, jako jej przewodniczący;
2) ekspert z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
3) doradca metodyczny albo nauczyciel konsultant albo nauczyciel dyplomowany, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, z tej samej lub innej szkoły.
Na wniosek nauczyciela, w pracach komisji będzie mógł brać udział w charakterze obserwatora również przedstawiciel związku zawodowego wskazanego w tym wniosku.
Ważne! Dopuszczenie do przeprowadzenia zajęć przed komisją będzie wymagało uzyskania co najmniej dobrej oceny pracy.
Warunkiem nadania stopnia nauczyciela mianowanego pozytywna opinia komisji
Zajęcia przeprowadzone w ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela zostaną omówione i po przeprowadzeniu rozmowy z nauczycielem, komisja będzie wydawała opinię. Pozytywna opinia komisji będzie zatem jednym z warunków uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.
Skutki negatywna ocena komisji ds. awansu zawodowego
W ciągu 14 dni od otrzymania negatywnej opinii komisji ds. awansu zawodowego nauczyciel będzie mógł złożyć do dyrektora szkoły wniosek o ponowne przeprowadzenie zajęć, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły. Nauczyciel, który:
- uzyskał negatywną opinię i nie złoży ww. wniosku
oraz - nauczyciel, który po ponownym przeprowadzeniu zajęć uzyskał ponownie ocenę negatywną
będzie obowiązany odbyć dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i 9 miesięcy, w trakcie którego ponownie będzie prowadził zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły.
Nowy skład komisji na dyplomowanego
W projekcie nowelizacji Karty Nauczyciela zaproponowany będzie nowy skład komisji kwalifikacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Planowane jest zmniejszenie liczby ekspertów z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, wchodzących w skład komisji, z trzech do dwóch.
Dodatek na start dla nauczycieli rozpoczynających pracę w szkole
Założenia do projektu nowelizacji Karty Nauczyciela nie przewidują likwidacji dodatku na start. Uproszczona ścieżka awansu zawodowego ma również spowodować szybsze przeszeregowanie płacowe nauczycieli i wyższe wynagrodzenie na początku drogi zawodowej w szkole.
Przepisy przejściowe dla nauczycieli kontraktowych
Zrealizowanie nowej ścieżki awansu zawodowego nauczycielom mają ułatwić przepisy przejściowe. Planowo, nauczyciele kontraktowi, którzy:
- do 31 sierpnia 2022 r. uzyskają stopień nauczyciela kontraktowego (z zastrzeżeniem punktu 2), będą mogli ubiegać się o stopień nauczyciela mianowanego po odbyciu stażu w wymiarze 1 roku i 9 miesięcy, nie dłużej jednak niż do dnia 31 sierpnia 2027 r.;
- uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego po stażu trwającym 12 miesięcy (staż rozpoczęty w roku szkolnym 2018/2019), którzy nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela mianowanego przed 1 września 2022 r., zrealizują staż na stopień nauczyciela mianowanego w wymiarze tylko 9 miesięcy.
- w dniu 1 września 2022 r. odbywają staż na stopień nauczyciela mianowanego, kończą go na zasadach dotychczasowych (nie dłużej niż do 31 sierpnia 2027 r.).
- są urlopowani lub zwolnieni z obowiązku świadczenia pracy na podstawie ustawy o związkach zawodowych, którzy do 31 sierpnia 2022 r. uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego, od 1 września 2023 r. będą mogli złożyć wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego o awans na stopień nauczyciela mianowanego po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego, jeżeli ich okres urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy będzie trwał nieprzerwanie co najmniej 2 lata.
Po 31 sierpnia 2027 r. nie będzie możliwości realizowania „starej” ścieżki awansu zawodowego na mianowanego
Nauczycielom, którzy:
- do dnia 31 sierpnia 2027 r. nie uzyskają stopnia nauczyciela mianowanego według przepisów dotychczasowych,
- do dnia 31 sierpnia 2022 r. nie uzyskają stopnia nauczyciela kontraktowego,
do okresu odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela będzie wliczany okres dotychczasowego zatrudnienia w szkole w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami, nie więcej jednak niż 3 lata, a w przypadku nauczycieli posiadających stopień naukowy, nie więcej niż 2 lata. Oznacza to, że po zaliczeniu okresu dotychczasowego zatrudnienia, do zrealizowania pozostanie min. 9 miesięcy przygotowania do zawodu nauczyciela pod opieką mentora.
Wliczeniu nie będą jednak podlegać okresy nieobecności nauczyciela w pracy trwające nieprzerwanie dłużej niż 30 dni, z wyjątkiem okresu urlopu wypoczynkowego.
Przepisy przejściowe dla nauczycieli mianowanych realizujących staż
Nauczyciele, którzy przed dniem 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, lecz do tego dnia nie uzyskali tego stopnia awansu zawodowego, stopień nauczyciela dyplomowanego będą mogli uzyskać według przepisów dotychczasowych.
Okres pracy na dyplomowanego krótszy dla nauczycieli, którzy uzyskali stopień nauczyciela mianowanego do 31 sierpnia 2022 r.
Nauczycielom, którzy stopień nauczyciela mianowanego uzyskali lub uzyskają według przepisów dotychczasowych, i do dnia 1 września 2022 r. nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, okres pracy w szkole wymagany do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego zostanie skrócony o:
1) 2 lata – jeżeli:
a) odbyli staż na stopień nauczyciela mianowanego w dotychczasowym wymiarze albo
b) uzyskali przed dniem 1 września 2022 r. stopień nauczyciela mianowanego z mocy prawa na podstawie art. 9a ust. 4 lub 5 ustawy – Karta Nauczyciela albo
c) uzyskali stopień nauczyciela mianowanego będąc nauczycielem urlopowanym lub zwolnionym z obowiązku świadczenia pracy na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, po upływie 5 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego;
2) rok – jeżeli odbędą staż na stopień nauczyciela mianowanego w wymiarze skróconym o rok na podstawie przepisów przejściowych dla nauczycieli kontraktowych, o których była mowa powyżej albo uzyskają stopień nauczyciela mianowanego będąc nauczycielem urlopowanym lub zwolnionym z obowiązku świadczenia pracy na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego.
Umowa na czas nieokreślony najwcześniej po 2 latach pracy
Od 1 września 2022 r. zmienią się także zasady zatrudniania nauczycieli podejmujących pracę w szkole:
- przez pierwsze 2 lata pracy w szkole nauczyciel będzie zatrudniony na czas określony;
- po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat i uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy – będzie można zawrzeć umowę o pracę na czas nieokreślony.
Ważne
Konsultacje dla uczniów i ich rodziców w ramach czasu pracy nauczyciela
Nowelizacja Karty Nauczyciela w 2022 r. ma także zagwarantować uczniom i ich rodzicom możliwość konsultacji z nauczycielem. Konsultacje będą odbywać się w ramach ogólnego czasu pracy nauczycieli tj. poza pensum i godzinami ponadwymiarowymi. Wymiar konsultacji to 1 godzina tygodniowo dla nauczycieli zatrudnionych w wymiarze od 0,5 do 1 etatu oraz 1 godziny raz na dwa tygodnie w przypadku zatrudnienia poniżej 0,5 etatu.
Ważne
Ponowne powiązanie oceny pracy z awansem zawodowym nauczycieli
Od 1 września 2022 r. ocena pracy nauczycieli będzie dokonywana obligatoryjnie w drugim oraz ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela. Uzyskanie co najmniej dobrej oceny pracy będzie warunkiem zatrudnienia na czas nieokreślony oraz uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. Warunkiem uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego będzie posiadanie co najmniej bardzo dobrej oceny pracy dokonanej na jego wniosek.
W przypadku dokonywania oceny pracy nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela dyrektor szkoły będzie obowiązany zasięgnąć także opinii mentora. Mentor będzie przedstawiał pisemną opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii przez mentora nie wstrzyma dokonywania oceny pracy nauczyciela.
Wrócą kryteria oceny pracy nauczycieli ustalane na poziomie rozporządzenia
W 2022 r. planowane jest także rozszerzenie zawartego w art. 6a ust. 12 ustawy – Karta Nauczyciela upoważnienia dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania o określenie, w drodze rozporządzenia, szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczyciela. Zmiana ta ma ułatwić dyrektorom szkół dokonywanie oceny pracy nauczycieli, zapewnić większą jednolitość i porównywalność ocen pracy nauczycieli we wszystkich placówkach w kraju. Czy tak będzie? Przekonamy się po opublikowaniu projektu Karty Nauczyciela oraz rozporządzenia w sprawie oceny pracy.