Składanie arkuszy w trakcie pandemii

Jeśli w terminie składania arkusza organizacyjnego będą obowiązywały obostrzenia związane z trwającą pandemią – organ prowadzący szkołę może wyznaczyć sposób przekazywania projektów arkuszy bez konieczności ich osobistego dostarczania. Dyrektor będzie mógł przekazać arkusz organizacyjny do organu prowadzącego w formie elektronicznej. Arkusz powinien wówczas zostać zaopatrzony w kwalifikowany podpis elektroniczny.

Jeśli organizacja związkowa nie zaproponuje innej formy kontaktu, a pandemia uniemożliwi kontakt bezpośredni – dyrektor powinien wysłać projekt arkusza organizacyjnego na adres korespondencyjny organizacji związkowej, a następnie przez 10 dni roboczych czekać na opinię. Dodatkowo należy poinformować przewodniczącego organizacji związkowej o wysłaniu projektu drogą mailową (chociaż żaden przepis prawa tego nie wymaga).

Arkusz organizacyjny w szkole i przedszkolu niepublicznym

Przepisy prawa oświatowego nie zobowiązują szkół niepublicznych do sporządzania arkusza organizacji, gdyż ww.rozporządzenie nie ma zastosowania do tych placówek. Obowiązek opracowania takiego dokumentu w niepublicznej szkole może zostać jednak nałożony na dyrektora takiej jednostki przez jej organ prowadzący lub zapisami statutu. Zasady opracowywania arkusza, jego zatwierdzania i związane z tym terminy są zwykle zbieżne z zasadami określonymi w przepisachobowiązujących szkoły publiczne. Związki zawodowe nie są uprawnione do opiniowania arkuszy organizacji szkół niepublicznych.

Wskazówki 

Dyrektor szkoły powinien przeanalizować aktualne wytyczne przeciwepidemiczne dla szkół Głównego InspektoraSanitarnego, Ministra Zdrowia oraz Ministra Edukacji i Nauki. Ich treść może także rzutować na zmiany w arkuszu organizacji szkoły (np. ilość godzin zajęć z uwagi na specjalne wymogi co do liczebności uczniów w oddziałach pracujących w trybiestacjonarnym).

Mając na uwadze, że w roku szkolnym 2021/2022 nadal będzie występować czasowe ograniczenie funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, korzystając z tegorocznego doświadczenia dyrektor szkoły winien przewidzieć (powyższe może rzutować na zmiany w arkuszu organizacji):

• realizację zadań szkoły (w tym także pomocy psychologiczno-pedagogicznej) w trybie stacjonarnym lub zwykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość albo innego sposobu realizacji tych zajęć;
• potrzebę ustalenia (we współpracy z nauczycielami) tygodniowy zakres treści nauczania z zajęć wynikających z ramowego planu nauczania dla szkoły do zrealizowania w poszczególnych oddziałach klas, uwzględniając w szczególności:
• równomierne obciążenie uczniów w poszczególnych dniach tygodnia,
• zróżnicowanie zajęć w każdym dniu,
• możliwości psychofizyczne   uczniów   podejmowania   intensywnego   wysiłku  umysłowego w ciągu dnia,
• łączenie przemienne kształcenia z użyciem monitorów ekranowych i bez ich użycia,
• ograniczenia wynikające ze specyfiki zajęć,
• konieczność zapewnienia bezpieczeństwa wynikającego ze specyfiki realizowanych zajęć;
• zapewnienie każdemu uczniowi lub rodzicom możliwość konsultacji z nauczycielem prowadzącym zajęcia;
• zapewnienie w szczególności w klasie VIII szkoły podstawowej w szkole konsultacji indywidualnych lub grupowych z nauczycielem prowadzącym zajęcia edukacyjne z przedmiotów, z których uczeń przystępuje do egzaminu ósmoklasisty;
• możliwość (po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej) czasowej modyfikacji tygodniowego rozkładu zajęć w zakresie prowadzonych w jednostce systemu oświaty zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć.

Przykłady przydatnych dokumentów

PRZYGOTOWANIE DO RUCHU KADROWEGO NAUCZYCIELI W 2021 ROKU

 Sprawdź, jak przygotować się do ruchu kadrowego w 2021 roku i na co zwrócić uwagę podejmując decyzje kadrowe w dobie epidemii.

Najpierw typowanie

Dyrektor wie już, że zabraknie etatów dla wszystkich nauczycieli. Musi zastanowić się, kogo wytypować do redukcji wymiaru zajęć ewentualnie do rozwiązania stosunku pracy.

 Na tym etapie należy uwzględnić przyjęte w szkole kryteria doboru do wypowiedzenia. Przydział godzin, a w istocie typowanie nauczycieli do zwolnienia nie może być bowiem całkowicie dowolne ani dyskryminujące.

Kryteria typowania mogą być opracowane w dokumencie wewnątrzszkolnym. Jeżeli taki dokument w szkole został utworzony, wówczas należy kierować się jego treścią.

Na tym etapie należy uwzględnić przyjęte w szkole kryteria doboru do wypowiedzenia. Przydział godzin, a w istocie typowanie nauczycieli do zwolnienia nie może być bowiem całkowicie dowolne ani dyskryminujące.

Natomiast w razie jego braku należy przydzielić godziny zgodnie z usprawiedliwionymi i obiektywnymi kryteriami. Kryteria doboru należy zakomunikować nauczycielom – przynajmniej tym, wobec których będą podejmowane działania kadrowe.

Termin opracowania kryteriów doboru – najlepiej w marcu, aby w kwietniu można było zaprojektować arkusz organizacyjny.

Niewykluczony transfer do innej szkoły.

Dyrektor nie jest w stanie zapewnić nauczycielowi dotychczasowego wymiaru zajęć. Dowiaduje się, że nauczycielowi można zapewnić taki wymiar w innej szkole

Wariant A – jedynie dla nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania

Idealnym rozwiązaniem jest tu zewnętrzne przeniesienie służbowe (art. 18 ust. 1 i 4 Karty

Nauczyciela). Aby je zainicjować dyrektor powinien poinformować o zapotrzebowaniu na takie

przeniesienie dyrektora szkoły przyjmującej. Dalsze działania leżą już po stronie szkoły przyjmującej. Dyrektor tej szkoły powinien w celu przeniesienia:

• uzyskać zgodę nauczyciela (ewentualnie wystarczy jego wniosek),
• uzyskać zgodę dyrektora szkoły, z której nauczyciel ma być przeniesiony,
• uzyskać opinię organu prowadzącego (niekoniecznie pozytywną),
• poinformować nauczyciela o

Co istotne, przeniesienie służbowe nie powoduje rozwiązania stosunku pracy, lecz polega na

kontynuacji zatrudnienia u nowego pracodawcy.

Ważne

W związku z przeniesieniem służbowym dyrektor: nie wydaje nauczycielowi świadectwa pracy:

• nie wypłaca mu żadnych odpraw,
• przekazuje akta osobowe nauczyciela do szkoły przyjmującej.

Warto dodać, że jeżeli także w szkole przyjmującej nie można zapewnić nauczycielowi pełnego wymiaru zajęć to można połączyć propozycję przeniesienia służbowego z propozycją ograniczenia zatrudnienia (art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela). Obydwie propozycje leżą w gestii dyrektora szkoły przyjmującej.

Jeżeli nauczyciel nie zgodzi się na propozycję przeniesienia służbowego, to nie pozostaje nic innego jak zaproponowanie mu ograniczenia zatrudnienia ewentualnie wypowiedzenie jego stosunku pracy.

Ważne

Termin przedstawienia propozycji – taki, aby w razie odmowy jej przyjęcia była jeszcze możliwość wręczenia mu wypowiedzenia do 31 maja.

Wariant B

Ten wariant sprawdzi się przede wszystkim w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ponieważ nie mogą oni skorzystać z przeniesienia służbowego (jest ono zarezerwowane bowiem dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania). W wariancie tym dyrektor szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy (za wypowiedzeniem bądź za porozumieniem stron) a jednocześnie nauczyciel nawiązuje nowy stosunek pracy w drugiej szkole.

Ważne

W wariancie tym dochodzi do ustania zatrudnienia, a to oznacza:

• konieczność wydania nauczycielowi świadectwa pracy,
• konieczność wypłaty odprawy, jeżeli nauczyciel spełnia warunki jej

Termin wypowiedzenia stosunku pracy – w szkołach feryjnych najpóźniej 31 maja

W grę wchodzi przydział innego stanowiska

Ważne

Dyrektor nie jest w stanie zapewnić nauczycielowi dotychczasowego wymiaru zajęć w ramach dotychczasowego stanowiska. Wie jednak, że można zapewnić taki wymiar w ramach innego stanowiska.

Wariant A – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania

 Najlepszym rozwiązaniem jest zaproponowanie nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania tzw. wewnętrznego przeniesienia służbowego, czyli przeniesienia na inne stanowisko pracy. Wymagana jest w tym przypadku zgoda nauczyciela.

W propozycji przeniesienia należy wskazać:

• proponowane stanowiska (zgodne z art. 42 ust. 3 i 7 Karty Nauczyciela),
• okres zmiany (może być czas nieokreślony jak i określony, a jeżeli to drugie to należy go oznaczyć).

Warto też podać przyczyny przeniesienia, co być może zwiększy szanse na jej akceptację przez nauczyciela.

Ważne

Dla celów dowodowych zgodę na przeniesienie najlepiej pozyskać na piśmie.

Czy każda zmiana zajęć wymaga akceptacji nauczyciela? Nie, ponieważ zgoda jest wymagana jedynie w przypadku zmiany stanowiska. Zmiana rodzaju zajęć w ramach tego samego stanowiska pracy nie jest przeniesieniem służbowym i może nastąpić bez zgody nauczyciela. Jak rozróżnić te kwestie?

Oceny, czy doszło do zmiany stanowiska, należy dokonać w oparciu o art. 42 ust. 3 i ust. 7 pkt 3 Karty Nauczyciela, który zawiera kategorie stanowisk pracy nauczycieli. Transfer z jednej kategorii do innej jest tożsamy z przeniesieniem w rozumieniu art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela (wyrok Sądu

Najwyższego z 16 lipca 2013 r. II PK 334/12). Natomiast zmiany w obrębie tej samej kategorii (np. nauczyciel języka polskiego otrzymuje zajęcia historii) nie stanowią zmiany stanowiska i nie wymagają zgody nauczyciela.

Ważne

Termin przedstawienia propozycji – taki, aby w razie odmowy jej przyjęcia była jeszcze możliwość wręczenia mu wypowiedzenia do 31 maja.

Wariant B

W tym wariancie można po prostu zaproponować nauczycielowi zmianę stanowiska przez zawarcie porozumienia stron. Takie porozumienie jest powszechnie stosowane na zasadzie swobody umów (art. 353¹ Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela).

Ważne

Porozumienie jest zgodnym oświadczeniem woli obydwu stron stosunku pracy – nauczyciela i szkoły reprezentowanej przez dyrektora. Dlatego aby zostało ono zawarte, musi zostać podpisane przez obie strony. Warto użyć w nim sformułowania: „strony zgodnie oświadczają, iż zmianie ulegają następujące warunki pracy i płacy: …”.

Ważne

Termin zawarcia porozumienia – taki, aby w razie jego niepodpisania była jeszcze możliwość wręczenia nauczycielowi wypowiedzenia, a więc do 31 maja.

Wariant C – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę

Względem nauczycieli zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę nie można dokonać przeniesienia służbowego w trybie art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela. Zamiast tego można wręczyć im wypowiedzenie warunków pracy i płacy (tzw. wypowiedzenie zmieniające – art. 42 Kodeksu pracy).

Wypowiedzenie zmieniające polega na wręczeniu nauczycielowi pisemnej propozycji zmiany warunków zatrudnienia (art. 42 Kodeksu pracy). Propozycja powinna zawierać przyczyny zmiany, jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas nieokreślony. Poza tym w wypowiedzeniu należy również pouczyć pracownika o prawie odwołania do sądu pracy. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli nauczyciel przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki – pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, nauczyciel może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

Wypowiedzenie zmieniające wymaga zachowania 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który musi zakończyć się 31 sierpnia (art. 27 Karty Nauczyciela).

Ważne

Termin wręczenia wypowiedzenia zmieniającego – do 31 maja

Można zredukować wymiar zajęć

Dyrektor nie jest w stanie zapewnić nauczycielowi dotychczasowego wymiaru zajęć. Możliwe jest jednak zapewnienie mu co najmniej połowy wymiaru zajęć.

Wariant A – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania

 Jedynym dopuszczalnym trybem redukcji wymiaru zajęć dla nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania jest ograniczenie zatrudnienia z art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela. W tym celu należy – najlepiej na piśmie – zaproponować nauczycielowi redukcję wymiaru zajęć na kolejny rok szkolny.

Ważne

W propozycji ograniczenia zatrudnienia należy wskazać:

• proponowany wymiar zajęć,
• okres obowiązywania ograniczenia (przyszły rok szkolny),
• przyczyny ograniczenia (brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć z powodu częściowej likwidacji szkoły, zmniejszenia liczby oddziałów lub zmian w planie nauczania),
• termin na odpowiedź (według uznania dyrektora, niemniej jednak nie powinno się zmuszać nauczyciela do odpowiedzi w momencie otrzymania propozycji).

Ograniczenie zatrudnienia nie może wejść w życie bez zgody nauczyciela. Dlatego zgodę tę dla celów dowodowych najlepiej odebrać na piśmie (w postaci podpisu nauczyciela pod oświadczeniem:„Wyrażam zgodę” w dokumencie zawierającym propozycję albo w postaci odrębnego oświadczenia).

Ważne

Termin wręczenia propozycji – taki, aby w razie odmowy jej przyjęcia dyrektor zdążył wręczyć

nauczycielowi wypowiedzenie do 31 maja (z uwzględnieniem terminu wyznaczonego na odpowiedź

Wariant B – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę

W przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę ograniczenie zatrudnienia w trybie art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela nie wchodzi grę. Możliwe jest natomiast zaproponowanie nauczycielowi zawarcia porozumienia zmniejszającego wymiar zajęć.

Ważne

Termin zawarcia porozumienia – taki, aby w razie jego niepodpisania była jeszcze możliwość wręczenia nauczycielowi wypowiedzenia zmieniającego lub definitywnego, a więc do 31 maja.

Wariant C – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę

Dyrektor może też wręczyć nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę wypowiedzenie zmieniające (art. 42 Kodeksu pracy). W wypowiedzeniu tym należy zaproponować zmniejszony wymiar zajęć i koniecznie sprecyzować przyczyny redukcji.

Ważne

Termin wręczenia wypowiedzenia zmieniającego – do 31 maja

Wariant D

 Co ciekawe, nawet jeśli dyrektor jest w stanie zapewnić nauczycielowi połowę wymiaru zajęć, to i tak może od razu wręczyć mu wypowiedzenie stosunku pracy. Zaproponowanie nauczycielowi ograniczenia zatrudnienia nie jest bowiem obowiązkiem dyrektora. Dyrektor może więc od razu przejść do najbardziej dolegliwych rozwiązań.

Ważne

Termin wręczenia wypowiedzenia – do 31 maja

A może praca w więcej niż jednej szkole

Dyrektor nie jest w stanie zapewnić nauczycielowi dotychczasowego wymiaru zajęć. Dowiaduje się jednak, że nauczycielowi można zapewnić przynajmniej połowę obowiązującego wymiaru zajęć w innej szkole.

Wariant A

Idealnym rozwiązaniem jest tu skorzystanie z instytucji uzupełnienia pensum. Organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub – za jego zgodą – na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć (art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela).

Warto zauważyć, że to nie dyrektor decyduje o nałożeniu na nauczyciela obowiązku uzupełnienia pensum a organ prowadzący. Dlatego w celu realizacji tego rozwiązania dyrektor powinien poinformować organ prowadzący o zapotrzebowaniu na uzupełnienie pensum w innej szkole. Nie jest też wymagana zgoda nauczyciela, chyba że uzupełnienie pensum wiąże się ze zmianą stanowiska – wówczas brak zgody nauczyciela oznacza automatyczną redukcję wymiaru zajęć do takiego, który miał realizować w szkole macierzystej w następstwie uzupełnienia pensum. Bez znaczenia pozostaje zgoda dyrektora szkoły uzupełniającej.

Ważne

Upewnienie się, czy dla nauczyciela istnieje możliwość uzupełnienia pensum, nie jest obowiązkiem dyrektora (wyrok Sądu Najwyższego z 8 grudnia 2005 r. I PK 94/05). Organ prowadzący nie musi też przychylać się do wniosku dyrektora w tym zakresie.

Z rozwiązania tego nie można skorzystać, jeżeli nauczyciel nie ma zapewnionej co najmniej połowy wymiaru zajęć w szkole macierzystej. Poza tym wymiar zajęć w szkole macierzystej i uzupełniającej musi być zawsze pełny.

Wariant B

Praca w więcej niż jednej szkole jest możliwa także na podstawie odrębnych stosunków pracy. W tym celu dyrektor powinien zaproponować nauczycielowi:

• zatrudnionemu na podstawie mianowania – ograniczenie zatrudnienia w trybie art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela,
• zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę – porozumienie stron zmniejszające wymiar zajęć.

Jednocześnie nauczyciel mógłby nawiązać stosunek pracy w drugiej szkole, oczywiście jeżeli zgodzi się na to dyrektor tej szkoły

Tabela. Uzupełnienie pensum a odrębne stosunki pracy – różnice

W ostateczności zwolnienie z pracy

Wariant A – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania lub umowy o pracę w pełnym wymiarze zajęć.

Czasem nie pozostaje nic innego jak definitywne zakończenie współpracy z nauczycielem. Wtedy należy zastosować popularną „dwudziestkę” czyli wręczyć nauczycielowi wypowiedzenie stosunku pracy. Ten tryb może być zastosowany względem nauczycieli zatrudnionych na podstawie:

• mianowania,
• umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym

Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania może być rozwiązany za wypowiedzeniem z powodu braku możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć podyktowanego:

• częściową likwidacją szkoły,
• zmniejszeniem liczby oddziałów,
• zmianami w planie nauczania (art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela).

Ważne

W pisemnym wypowiedzeniu musi zostać podana jedna z ww. przyczyn wypowiedzenia. Nie wystarczy powtórzenie treści przepisu – konieczne jest tutaj sprecyzowanie przyczyny w odniesieniu do okoliczności danej sprawy. Należy też odwołać się kryteriów doboru, na podstawie których wytypowano nauczyciela do wypowiedzenia.

Należy zachować 3-miesięczny okres wypowiedzenia, który w szkole feryjnej musi kończyć się 31 sierpnia (art. 20 ust. 3 Karty Nauczyciela).

Ważne

Termin wręczenia wypowiedzenia – do 31 maja (możliwe jest późniejsze wręczenie wypowiedzenia tj. do 31 lipca, ale wiąże się to z koniecznością wypłaty nauczycielowi odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres skrócenia liczonego jak za urlop wypoczynkowy – art. 20 ust. 5 Karty Nauczyciela)

Wariant B – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę

W przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę – w pełnym i w niepełnym wymiarze zajęć – rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem następuje w trybie art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela. Na czym polega różnica? Przede wszystkim przepis ten nie definiuje przyczyn rozwiązania stosunku pracy. A to oznacza, że pracodawca może sformułować je w sposób dowolny choć oczywiście powinny być uzasadnione, rzeczywiste i sprecyzowane.

Ważne

Termin wręczenia wypowiedzenia – do 31 maja (w tym przypadku nie możemy skrócić okresu wypowiedzenia)

Wariant C – wyłącznie dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę

Nawet jeśli nie ma możliwości zapewnienia nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę co najmniej połowy wymiaru zajęć, to można jeszcze rozważyć wręczenie mu wypowiedzenia zmieniającego w trybie art. 42 Kodeksu pracy. W propozycji należałoby wówczas zaproponować niższy wymiar.

Ważne

Termin wręczenia wypowiedzenia zmieniającego – do 31 maja

Podsumowanie – rozwiązania kadrowe w zależności od formy zatrudnienia i wymiaru zajęć

KIEDY I JAK ZATRUDNIĆ NAUCZYCIELA WSPOMAGAJĄCEGO

Nauczyciel wspomagający na ma celu, jak sama nazwa wskazuje, wspomagać nauczanie. Chodzi oczywiście o nauczanie uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego. Na jakich warunkach go zatrudnić? Kiedy jest to konieczne, a kiedy jedynie możliwe? Ile godzin zapewnić nauczycielowi wspomagającemu? Odpowiedzi znajdziesz w artykule.

Nauczyciel wspomagający czyli kto?

Przede wszystkim należy podkreślić, że nazwa „nauczyciel wspomagający” jest określeniem potocznym. Dlatego nie powinniśmy jej używać ani w dokumentacji nauczania ani kadrowej np. w arkuszu organizacyjnym czy w umowie o pracę.

Właściwą nazwę znajdziemy w katalogu stanowisk nauczycielskich w art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela (lp. 12). Co ciekawe, jest to nazwa opisowa i właśnie takiej nazwy należy używać w dokumentacji.

Ważne

Prawidłowa nazwa stanowiska nauczyciela wspomagającego brzmi: „Nauczyciel posiadający kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudniany dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym”.

Jakie kwalifikacje

Z opisowej nazwy stanowiska nauczyciela wspomagającego możemy wywnioskować, że powinien on legitymować się kwalifikacjami z zakresu pedagogiki specjalnej. Rodzi się jednak pytanie, jaka specjalność będzie tu właściwa.

Odpowiedź brzmi: to zależy od rodzaju niepełnosprawności uczniów, z jakimi pracuje nauczyciel.

Kiedy nauczyciel wspomagający jest konieczny

Jeżeli zalecenie zatrudnienia dodatkowego wsparcia dla ucznia wynika z orzeczenia poradni i w danym przypadku jest obligatoryjne, to rodzice nie mogą z dnia na dzień zrezygnować z takiej pomocy dla swojego dziecka twierdząc, że nie jest jużpotrzebna. Rezygnacja ze wsparcia dodatkowego nauczyciela jest możliwa dopiero po dokonaniu WOPFU i modyfikacji IPET.

Stanowisko nauczyciela wspomagającego jest specyficzne, ponieważ jego obsada zależy od potrzeb uczniów. Przedstawia to poniższa tabela.

Tabela. Kiedy zatrudnienie nauczyciela jest obligatoryjne, a kiedy fakultatywne

Ważne

W każdym przypadku zatrudnienie nauczyciela wspomagającego jest warunkowane zaleceniami wynikającymi z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Takie orzeczenie może zalecać np. zatrudnienie zamiast nauczyciela wspomagającego pomocy nauczyciela.

W praktyce, podejmując decyzję o zatrudnieniu nauczyciela wspomagającego, specjalisty czy też pomocy nauczyciela, dyrektor musi przede wszystkim mieć na uwadze realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Warto też, by wziął pod uwagę takiego specjalistę, który w najpełniejszy sposób (ze względu na posiadane kwalifikacje) będzie mógł zapewnić realizację orzeczenia, w tym także w przyszłości, gdy trzeba będzie objąć kształceniem specjalnym innych uczniów/wychowanków.

Jaka forma zatrudnienia

Nauczyciel wspomagający jest nauczycielem tak jak każdy inny np. nauczyciel przedmiotu. Podlega on więc takim samym regułom zatrudniania, przewidzianym w Karcie Nauczyciela. Oto one w uproszczeniu.

Ważne

1. Jeżeli nauczyciel ma stopień co najmniej mianowanego i istnieje możliwość zatrudnienia go na czas nieokreślony w pełnym wymiarze, to powinien być zatrudniony na podstawie mianowania.
2. Jeżeli nauczyciel ma stopień co najmniej mianowanego i istnieje możliwość zatrudnienia go na czas nieokreślony ale nie w pełnym wymiarze, to powinien być zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
3. Jeżeli nauczyciel ma stopień kontraktowego i istnieje możliwość zatrudnienia go na czas nieokreślony, to powinien być zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

4. Jeżeli zachodzi konieczność:
   • wynikająca z potrzeb podyktowanych organizacją nauczania,
   • zastępstwa innego nieobecnego nauczyciela, to nauczyciela należy zatrudnić na podstawie umowy o pracę na czas określony.

5. Jeżeli nauczyciel ma stopień stażysty, to może być zatrudniony wyłącznie na czas określony.

Na czas nieokreślony czy określony

Zauważmy, że nauczyciel wspomagający jest zatrudniany na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Takie orzeczenie jest zaś wydawane na czas określony np. na cały etap edukacyjnych. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest tu zatrudnienie nauczyciela wspomagającego na

podstawie umowy o pracę na czas określony na okres wynikający z tego orzeczenia ewentualnie na okres krótszy.

Tu jednak spotkamy się z ograniczeniem czasowym. Otóż okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji

nauczania, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 36 miesięcy. Do tego okresu wlicza się umowy o pracę na czas określony, zawarte na następujące po sobie okresy, jeśli przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 3 miesięcy.

Ważne

Zatrudnienie nauczyciela wspomagającego na czas określony jest możliwe maksymalnie na 36

miesięcy. Dłuższe zatrudnienie spowoduje automatyczne przekształcenie zatrudnienia w zawarte na czas nieokreślony. Ponowne zatrudnienie nauczyciela wspomagającego byłoby możliwe dopiero po przerwie w pracy trwającej dłużej niż 3 miesiące.

Ile godzin dla nauczyciela wspomagającego

Na to pytanie nie znajdziemy w przepisach bezpośredniej odpowiedzi. Zauważmy jednak, że zatrudnienie nauczyciela wspomagającego jest warunkowane orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. To dyrektor powinien samodzielnie ocenić, jaki wymiar zajęć należy zapewnić nauczycielowi wspomagającemu, aby szkoła realizowała zalecenia wynikające z orzeczeń. Nie w każdym przypadku musi być to wymiar pełny.

Ważne

Pensum nauczyciela wspomagającego jest określone sztywno i wynosi 20 godzin.

Zadania nauczyciela wspomagającego

Ta kwestia akurat jest sprecyzowana w przepisach. Do obowiązków nauczyciela wspomagającego należy:

• prowadzenie wspólnie z innymi nauczycielami zajęć edukacyjnych;
• realizowanie wspólnie z innymi nauczycielami, specjalistami i wychowawcami grup wychowawczych zintegrowanych działań i zajęć określonych w programie;
• prowadzenie wspólnie z innymi nauczycielami, specjalistami i wychowawcami grup wychowawczych pracy wychowawcze z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;

• uczestniczenie, w miarę potrzeb, w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli oraz w zintegrowanych działaniach i zajęciach, określonych w programie, realizowanych przez nauczycieli, specjalistów i wychowawców grup wychowawczych;

• udzielanie pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne oraz nauczycielom, specjalistom i wychowawcom grup wychowawczych realizującym zintegrowane działania i zajęcia, określone w programie, w doborze form i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym;

• prowadzenie zajęć, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęć rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych.

W przypadku tzw. nauczyciela wspomagającego dyrektor wyznacza zajęcia edukacyjne oraz zintegrowane działania i zajęcia,określone w programie, realizowane wspólnie z innymi nauczycielami lub w których ci nauczyciele uczestniczą (§ 7 ust. 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym).

Ważne

Zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne nauczyciel wspomagający prowadzi w ramach swojego 20-godzinnego pensum.